نسخه چاپی
ارسال به دوستان
جرم توهین به رئیس جمهور از جرایم غیرقابل گذشت است
توهین می‌کنم، پس هستم/نظر حقوقدانان درباره توهین‌های اخیر تندروها به رئیس‌جمهور
توهین به رییس جمهوری که با میلیون ها رای مردم قبول مسئولیت کرده، اهانت به شعور و خرد جمعی یک ملت تلقی می‌شود.
به گزارش تیک، افزایش ناهنجاری‌هایی مانند نزاع و توهین زاییده پیچیده‌تر شدن روابط انسانی بدون توجه به بایسته‌های اخلاقی است. گاهی توهین نسبت به یک فرد روا داشته می‌شود، گاهی نسبت به یک پرچم، ملیت یا یک جمعیت که این مورد ممکن است عواقب دشواری به دنبال داشته باشد.
آدمی غافل از از افول اخلاقیات جامعه خود تخته گاز به سمت و سوی تثبیت جایگاه خود در حرکت است، بعضی معتقدند با لجن پراکنی می‌توانند در عرصه سیاست اسم و رسمی بهم بزنند و تیتر رسانه را به خود اختصاص دهند، این دسته افراد علت وجودی خود را ایراد توهین، اتهام زدن‌های بی اساس، نشر اکاذیب و ... معرفی کرده‌اند. به قولی اصلا این توقع می‌رود تا این افراد هر از گاهی بیایند چند نفری را متهم کنند، عده ای را مورد توهین قرار دهند و جایگاه خود را در افکار عمومی تثبیت کنند؛ به قولی توهین می‌کنم پس هستم! و به هر واژه‌ای چنگ می‌اندازند تا با ایجاد تشویش اذهان خود را با توسل به زور به خورد افکار عمومی دهند. هنگامی که یک عضو از یک جامعه مورد توهین قرار می‌گیرد نسبت دادن سستی و ضعفی در اخلاق صرفا نسبت به همان شخص بوده است، اما روا داشتن توهین به یک مسئول سیاسی یا یک رهبر اجتماعی می‌تواند توهین به یک جامعه و ملت تلقی شود که این خود منتج به نآآرامی سیاسی و اجتماعی خواهد شد.
امروز افرادی که از تریبون‌های مختلف مسئولین نظام را با مارک ها و برچسب‌های بی اساس محکوم می‌کنند غافل از آنکه توهین و فحاشی در مکتب رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار(ع)بسیار مورد نکوهش قرار گرفته است. آیا آن ها غافلند که بهشت بر دشنام دهنده حرام شده است؟ آیا غافلند که توهین ظلم و توهین کننده در دوزخ خواهد سوخت؟ یا که آگاهند و نفع و سود دنیا را در ایراد توهین ها و دشنام پراکنی به مسئولین نظام می‌بینند؟
روایاتی درباره دشنام گویی:
* امام صادق(ع): «فحش دادن ظلم است و ظالم در آتش دوزخ قرار دارد.» کافی، ج2، ص325
* پیامبر(ص): «خداوند بهشت را حرام کرده بر هر دشنام دهنده بی آبروی بی حیایی که از آنچه می گوید و از آنچه به او گفته می شود باکی ندارد و متأثر و ناراحت نمی شود.» کافی، ج2، ص323
* و نیز فرمودند: «فحش به مؤمن مانند نزدیک شدن به مرگ است.» کافی، ج2، ص359
مگر پروردگار در آیه 108 سوره مبارکه انعام مسلمین را حتی از دشنام به بت‌پرستان نهی و امر به رعایت نزاکت و اصول ادب در کلام نکرده است؟ این در حالی است که امروز بت پرستان مورد دشنام، فحاشی و بددهانی قرار نمی‌گیرند، متاسفانه اشخاصی که مورد دشنام و فحاشی قرار می‌گیرند مسئولین نظام جمهوری اسلامی هستند. فحاشی به شخصی که با رای قاطع ملت ایران در مقام ریاست جمهوری برآمده است فحاشی به جایگاه منتخب مردم و در نتیجه فحاشی به بخش عظیمی از جامعه است.
همچنین نباید فراموش کرد توهین هایی که اخیرا نسبت به رییس جمهور روا داشته شده است یک جرم مشهود و عمومی است و دادستان موظف است نسبت به این موضوع ورود پیدا کند، نه تنها مدعی العموم موظف است به این موضوع ورود کند بلکه ورود دادستان به عنوان مدعی العموم نمی‌تواند حق شکایت خصوصی رییس جمهور را از وی سلب کند.
نباید این مهم را مانند دیگر اتفاقاتی که موجب تشویش اذهان شد به دست فراموشی سپرد؛ چرا که توهین به رییس جمهور را می‌توان توهین به حیثیت یک ملت تلقی کرد. مگر غیر از این است که رییس جمهور به عنوان شخصیت دوم نظام جمهوری اسلامی منتخب ملت و ناشی از سلیقه سیاسی و انتخاب جمع کثیری از ملت است؟ باید به این مهم تن داد و در مقابل اتهام زنی های بی اساس و توهین پراکنی ها که متاسفانه گویا امری مرسوم شده است ایستاد. قانونگذار نیز از آن جهت این امر را مورد توجه قرار داده است که فحاشی و توهین به افراد را در ماده 608 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات از فحاشی به سران سه قوه در ماده 609 قانون تعزیرات جدا دانسته و کیفر سخت تری را برای آن در نظر گرفته است.
ماده 608 ـ توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا (74) ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.
ماده 609 ـ هرکس با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه یا معاونان رییس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای‌اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یاقضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به‌سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا (74) ضربه‌شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.
همچنین قانونگذار در قانون جرم سیاسی به این مهم توجه داشته و در بند 1 ماده 2 این قانون گفته است: توهین، ایراد افتراء و نشر اکاذیب نسبت به رؤسای سه قوه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونان رئیس جمهور، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری و اعضای شورای نگهبان جرم سیاسی محسوب می‌شود.
سیدمهدی حجتی وکیل داگستری با تاکید بر اینکه جرم توهین به رئیس جمهور از جرایم غیرقابل گذشت است، تصریح کرد: جرایم قابل گذشت جرایمی هستند که تعقیب آن‌ها جز با شکایت شاکی خصوصی امکان‌پذیر نیست، بدین معنی که مادامی که شاکی خصوصی با طرح شکایت در مراجع قضایی، تعقیب کیفری مرتکب را تقاضا نکند، دادستان و سایر مقامات تعقیب، نمی‌توانند حتی در صورت اطلاع از وقوع جرم، رأساً و بدون تقاضای شاکی خصوصی، نسبت به تعقیب کیفری مرتکب اقدام کنند در حالی که جرایم غیرقابل گذشت، جرایمی هستند که تعقیب آن‌ها ملازمه با شکایت شاکی خصوص نداشته و مقامات تعقیب در صورت اطلاع از وقوع جرم، رأساً می توانند نسبت به تعقیب مرتکب اقدام کنند.
همچنین حسین احمدی‌نیاز یک وکیل دادگستری با اشاره به اینکه تعقیب این موضوع تکلیفی برای قوه قضاییه است، متذکر شد: واقعیت این است که رییس‌جمهور منتخب یک ملت است و اگر چه بردباری و سعه صدر از خصایص یک رییس جمهور مطلوب و خوب است؛ اما نباید این موضوع به نحوی باشد که جایگاه و کرامت رییس‌جمهور هم زیر سوال برود؛ لذا به لحاظ جرم‌انگاری مساله و تصریح آن در قانون می‌طلبد برای حفظ نظم عمومی و کرامت و جایگاه ریاست جمهوری این مساله تحت تعقیب قرار گیرد و رییس‌جمهور هم بعدا می‌تواند براساس همان خصلت گذشت و جوانمردی و بردباری که دارد از این مساله گذشت کند.
حسن کیا وکیل دادگستری دراینباره تاکید کرد: رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور در سال ١٣٦٤ نیز قابل توجه است که اعلام می دارد، "کیفری که قانونگذار در ماده ٦٠٩ قانون مجازات اسلامی برای اهانت به کسانی که در سمتهای مختلف دولتی وظائفی را انجام می دهند و به مناسبت آن مورد اهانت قرار می گیرند اشد از مجازاتی است که در ماده ٦٠٨ همان قانون برای اهانت به افراد غیر مسئول تعیین شده و در این امر حفظ نظم عمومی و سیاست اداری کشور ملحوظ بوده و حق شخصی و فردی نیست که انصراف آنان از شکایت جزایی را کلا موقوف کند". لذا تعقیب جرم توهین به رییس جمهور نیازی به شکایت شخصی وی ندارد و اگر دادستان به عنوان مدعی العموم و حافظ حقوق جامعه تشخیص دهد توهینی به رییس جمهور به عنوان نماینده مردم صورت گرفته، وظیفه دارد ورود و اعلام جرم کرده و تعقیب کند.
عباس شایسته مهر از دیگر وکلا و صاحب نظرانی بود که در این‌باره گفت: توهین به رییس جمهوری که با میلیون ها رای مردم قبول مسئولیت کرده، اهانت به شعور و خرد جمعی یک ملت تلقی می‌شود. به نظر می‌رسد اگر قرار باشد کسی مسئولیتی قبول کند و بعد هم مورد اهانت قرار گیرد این موجب می‌شود که هیچ کس قبول زحمت مسئولیت را نکند؛ زیرا به میدان آمدن فداکاری می خواهد. اگر قرار باشد هر کسی توهین کند سنگ بر روی سنگ بند نخواهد شد.
شایسته مهر همچنین معتقد است جایگاه جرم توهین به سران سه قوه به خصوص رییس جمهور باید از جایگاه جرم توهین به دیگر کارکنان دولت در قانون مجازات مجزا باشد.
همچنین عبدالصمد خرمشاهی با بیان اینکه ادامه موضوع اهانت به رییس‌جمهور و مسئولین موجب بوجود آمدن جرائم دیگر خواهد شد، متذکر شد: ادامه این موضوع نه به نفع نظام و نه به نفع مردم خواهد بود؛ چراکه توهین به مقامات باب خواهد شد و قطعا نتایج منفی را به دنبال خواهد داشت. شخصی که رییس‌جمهور یا مسئولین را مورد اهانت قرار می‌دهد، آن جایگاه را مورد توهین قرار داده است. متاسفانه این خطوط قرمز و آن حرمتی که باید برای مسئولین نظام قائل شد رفته رفته طی این چند سال در حال اضمحلال است. قوه قضاییه باید فارغ از هر گونه نگاه حزبی و گروهی، فراتر از این مسائل با هر شخصی که مقامات را مورد اهانت قرار می‌دهد با هر اندیشه، تفکر و وابسته به هرگونه حزب و جناح هم که باشد، دقیقا مطابق با قانون برخورد کند؛ زیرا که این مسئله حساس است.
نعمت احمدی دیگر وکیل دادگستری معتقد است که در این شرایط دادستان نمی‌تواند با ذکر این عنوان که توهین یک جرم خصوصی است و جنبه عمومی ندارد و اینکه چون تا این لحظه شکایتی از طرف رییس‌جمهور انجام نشده است، ورود پیدا نکند. این توهین به رییس‌جمهور یک جرم عمومی و مشهود است. همچنین قانون خاص هم دارد و سیستماتیک دادستان باید ورود پیدا کند.
محمد جعفر ساعد با تاکید بر اینکه توهین به مقامات در معنای عام آن نیز جرمی خاص با کیفری شدیدتر نسبت به توهین به اشخاص عادی شناسایی شده است، گفت: این موج‌های ناصواب، جز کمرنگ کردن ارزش‌های اخلاقی سودی به حال جامعه ندارد و در این میان وقتی بازیگر فعال این روند ناصواب، منبرنشینان باشند، بی‌تردید، اثر نامبارک آن دوچندان شده و به پیشرفت منفی این موج ناصواب شتاب مضاعف می‌بخشد.
غلامحسن استکی وکیل دادگستری با بیان اینکه حیثیت رئیس‌جمهور، حیثیت یک ملت است، گفت: آیا با این توهین احساسات چندین میلیون انسان که به رئیس‌جمهور رای داده‌اند جریحه‌دار نمی‌شود؟ هر فردی که به رئیس‌جمهور رای داده می‌تواند شاکی باشد، دعوای او هم وارد است. به رئیس‌جمهور من حیث هو رئیس‌جمهور توهین شده نه من حیث هو آقای روحانی. اگر توهین در جلسه‌ای خصوصی در یک رفت و آمد خانوادگی بود یک بحث بود اما وقتی در ملاء عام به رئیس جمهور توهین می‌شود، جرم عمومی است.
اخیرا حسین نوش‌آبادی سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از توهین برخی سایت‌ها به مقام‌های کشور از جلمه رییس‌جمهور اظهار ناراحتی کرد و گفت: اتهام‌ها و توهین‌های خلاف اخلاق را در بعضی رسانه‌ها شاهد هستیم. این رسانه‌ها توهین‌هایی به مقامات و الفاظ رکیکی به آن‌ها انتساب می‌دهند که این کار جزو اعمال مجرمانه حساب می‌شود. حتی برخی معتقدند این توهین‌ها به رییس‌جمهور جنبه عمومی پیدا می‌کند و به‌جز خود ایشان مدعی‌العموم هم می‌تواند موضوع را پیگیری کند.
وی در ادامه متذکر شد: این کار خلاف اخلاق است و به همین سبب نباید اجازه بدهیم در کشور نهادینه شود. اگر فضا را برای این افراد باز بگذاریم کشور لطمه می‌بیند. این توهین‌ها برای کشور سم مهلکی است. خود آقای روحانی با منش بزرگوارانه این توهین‌ها را نادیده می‌گیرند اما بر اساس قانون اقامه دعوا خواهیم کرد.
سخنگوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه برخی نمی‌خواهند بپذیرند رییس‌جمهوری بعد از مقام معظم رهبری بالاترین مقام کشور است تصریح کرد: بر اساس نصح صریح قانون ایشان چنین جایگاهی دارند و با توجه به اینکه خود رییس‌جمهوری تمایلی به پیگیری ندارند سایر نهادها باید به این موضوع وارد شوند و آن را پیگیری کنند.
منبع: ایسنا
