فاجعه‌ای که شاید در آینده نزدیک رخ دهد

به گزش تیک، براساس قراردادهای بین المللی 13 درصد از خاک ایران جزو مناطق حفاظت شده است و فعالیت هایی همانند جاده کشی، ساختمان سازی، معدن کاوی و سایر فعالیت های مخرب محیط زیستی درون این عرصه ها به هر بهانه ای ممنوع اعلام شده است.

اما با وجود قراردادهای بین المللی و مناطق حفاظت شده ماجرای درخواست احداث جاده به سمت دریاچه گهر شهرستان درود واقع در منطقه حفاظت شده اشترانکوه قدمتی به تاریخ تآسیس سازمان حفاظت محیط زیست دارد و در حال حاضر جاده ای که به بهانه وصل کردن مسیر روستایی به عشایری راه انداخته اند، تا خود گردنه (تا پله) که جزو اصلی ترین نقطه منطقه حفاظت‌ شده اشترانکوه محسوب می شود پیش رفته و با این اوصاف تا چندی دیگر بر دل دریاچه گهر خواهد رسید.

این در حالیست که بر اساس تعهدات بین المللي مقرر شده کشور ما تا چند سال آینده، وسعت 13درصدی مناطق حفاظت شده خود را به 20 درصد و بیشتر ارتقا دهد، اما در سال های اخیر، تجاوز به این مناطق حساس با شروع روند خصوصی سازی در کشور، فرصت طلبان را برای دست اندازی به این عرصه های بکر تشویق کرده است.

حالا حضور بدون کنترل، ساماندهی و ظرفیت سنجی سالانه و بیش از 70 هزار نفری گردشگران در دریاچه گهر و دره میگا، که در دل منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه واقع شده، نشان از رها سازی علنی بانک ژنی زاگرس (اشترانکوه) از جانب سازمان حفاظت محیط زیست است.

اما مشکل تنها ورود بیش از حد توان ظرفیتی و اکولوژیکی دریاچه گهر و منطقه حفاظت‌ شده اشترانکوه نیست، بلکه مشکل اساسی تر، تلاش و سنگ اندازی برخی از سودجویان و عطش سیری ناپذیر آنها برای جاده کشی به دریاچه گهر است که از سال 82 شروع شده است.

فعالان محیط زیست از حاشیه شهرستان های اشترانکوه با شنیدن خبر جاده کشی به این منطقه از سمت شهرستان دورو، به مخالفت جدی با این طرح برخواسته و تا امروز دهها نامه به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال کردند تا بالاخره، احداث جاده از این مسیر انجام نشد.

اما از سمت الیگودرز هر ساله به بهانه بهبود شرایط جاده عشایری، احداث آن را پیش برده و جاده ای را که از اول منطقه از (خلیل خان) شروع می شود را به اسم رسیدن جاده به روستاها تا قبل از خلیل خان، جاده شوسه ایجاد کرده وحالا بعد از دوسال و امروزه جاده مذکور از مرز خلیل خان عبور کرده و تا خود گردنه (تاپله) که در درون منطقه حفاظت‌شده واقع شده و نقطه اصلی آن محسوب می شود، رسیده است.

تمامی این تعرضات آشکار با سکوت و شاید از نگاه برخی با حمایت سازمان حفاظت محیط زیست انجام می پذیرد، چرا که مهرداد فتحی بیراوند مدیر کل حفاظت محیط زیست استان لرستان در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص ورود گردشگران به این منطقه میگوید :منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه تحت مدیریت پایلوت مطالعاتی برای استفاده از ظرفیت گردشگری آن در جهت ارتقاء اقتصاد منطقه قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه در تمام نقاط جهان از مناطق بکر به نفع اقتصاد و محیط زیست استفاده می شود گفت :مدیریت ورود گردشگران به منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه بر اسای نتایج این طرح تحقیقاتی به نفع محیط زیست بوده و هرگز به ضرر آن نخواهد بود.

فعالان محیط زیست استان لرستان نیز در این خصوص به خبرنگار ما می گویند :وعده دروغین مدیریت محیط زیست لرستان در احداث پاسگاه منطقه خلیل خان و منطقه چکان از حوزه اشترانکوه، رها نمودن این منطقه و ورود خیل عظیم گردشگران بدون توجه به ظرفیت آن، از جمله خدمات ارزنده حوزه محیط زیست لرستان است.

این دوستداران طبیعت در ادامه معتقدند :مدیریت محیط زیست لرستان در بدو ورود به این اداره در اقدامی ناباورانه دستور ساخت مهمانسرایی رو به دریاچه گهر را صادر کرده بود ولی با هوشیاری فعالان محیط زیست جلوی این کار گرفته شده و کانکس صد متری صد میلیون تومانی در حالی از بین رفتن در زیر آب باران است.

دریاچه گهر در منطقه حفاظت شده اشترانکوه دورود قرار دارد این دریاچه که به «نگین اشترانکوه» معروف است به سبب نداشتن راه ماشین رو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور مانده است.

اما اکنون جاده سازی، هجوم گردشگران به منطقه را هموار تر خواهد کرد که این امر نیز دست اندازی انسان را به عنوان مهمترین مخرب طبیعت بیشتر از پیش سرعت خواهد بخشید. 

راه شکافی هایی که اخیرا انجام شده، باعث دسترسی آسان به این دریاچه و طبیعت در امان مانده ان از دست انسان شده است.

ساحل دریاچه گهر به جز قسمت مدخل دریاچه (ضلع غربی) و قسمت مقابل اش (ضلع شرقی) که ساحلی ماسه ای دارد و برای شنا مناسب است در سایر نقاط دارای ساحلی صخره ای است که برای شنا مناسب نیست. در قسمت پایین دریاچه، جنگلی انبوه وجود دارد که در شرف نابودی است.

در قسمت بالای آن نیز جنگلی انبوه وجود دارد که این جنگل هم در معرض خطر نابودی است. از قسمت بالا، جوی آبی به دریاچه می ریزد که ادامه آن به دریاچه ای دیگر منتهی می شود. با حدود 40 دقیقه پیاده روی می شود به این دریاچه (گهر دوم یا گهر پایین) رسید.

دریاچه گهر ملقب به نگین زاگرس زیستگاه مناسبی برای آبزیان و دیگر حیوانات وحشی است.

میزان بارش سالانه در منطقه گهر حدود933 میلی متر است که بیشتر بصورت بارش برف می‌باشد در سال های پر برف سطح دریاچه یخ می بندد.

در اطراف دریاچه گهر پوشیده از درختان بلوط، بید، بادام، پسته وحشی، گلابی وحشی، چنار، نارون، بلوط مازو، گردو، انجیر، زبان گنجشک، سیب، زالزالک، ارژن، کنار کهور، انار، گز، و موی وحشی می باشد. گل های لاله واژگون، شقایق، زنبقو لاله وحشی تاج خروسی و اختر هستند.

دریاچه گهر زیستگاه مناسبی برای آبزیان و دیگر حیوانات وحشی است. منطقه حفاظت شده اشترانکوه با حیات وحش متنوع شامل حیواناتی است از قبیل بز، قوچ، آهو، کل، پلنگ، گرگ، گراز، خرس قهوه ای،کفتار، روباه، شغال، خرگوش و انواع پرندگان مانند عقاب، کبک، شاهین، تیهو و آبزیان مانند مارماهی، لاک پشت، قورباغه و ماهی قزل آلای رنگین کمان و خال قرمز در این دریاچه زیست می کنند.

حالا با ورود سهل انسان، قطع به یقین زیستگاه های حیات وحش و این ظرفیت رو به زوال خواهد رفت.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان