از«نجات هامون» تا حقابه «هورالعظیم»

به گزارش تیک، معصومه ابتکار در گفت‌وگو با ایسنا، درباره تالاب هورالعظیم اظهار کرد: مهم‌ترین مساله این است که وقتی درباره تالاب صحبت می‌کنیم، باید از اصل موضوع شناخت خوبی داشته باشیم. تالاب غالبا از دریاچه متفاوت است. تعریف تالاب در کنوانسیون رامسر و تعاریف بین‌المللی متفاوت بوده و یکی از ویژگی‌های آن این است که تحت تاثیر نوسانات فصلی قرار می‌گیرد.

وی افزود: طبعا در کشور ما مخصوصا در نقاطی چون خوزستان و سیستان تحت تاثیر هوای گرم تابستان و ماه‌های منتهی به پاییز این شرایط به سخت‌ترین وضعیت آبی می‌رسد.

رییس سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه در دولت یازدهم پس از تصمیمی که در سال‌های 88 و 89 گرفته شد و آب را روی تالاب هورالعظیم بستند و با فعالیت برخی از شرکت‌های نفتی در آنجا تالاب را خشک کردند؛ اقدامات و پیگیری‌های جدی صورت گرفته است، اظهار کرد: به عنوان مثال تالاب مجددا آب‌گیری شد و سدهایی که مانع ورود آب از رودخانه‌های بالادست و مشخصا از کرخه بودند برداشته شد و از آن زمان تاکنون این تالاب در حال آب‌گیری است.

ابتکار ادامه داد: ماه گذشته سفری به خوزستان داشتم و در آنجا دستگاه‌های مرتبط و وزارت نیرو گزارشی ارائه کردند که براساس آن حقابه تالاب هورالعظیم کماکان تأمین می‌شود و بیش از 700 میلیون متر مکعب (63 درصد) تأمین شده و برخلاف سال 92 که کاملا خشک بود، اکنون شاهد وضعیت خوب آبزیان و ماهی‌ها در این تالاب هستیم و تصاویر ماهواره‌ای هم موید این موضوع است.

وی با بیان اینکه ممکن است حوادثی هم اتفاق افتاده باشد و در مواقعی هم مجبور شده باشند آب را در مقطعی قطع کنند و دوباره وصل شود، گفت: کشت گسترده برنج در مناطقی که بخشی از حقابه را برداشت کردند باعث کاهش ورودی آب طی این ماه‌ها شد بخصوص که بیشترین میزان تبخیر و حرارت و نیاز آبی را در این ماه‌ها داشتیم. این موضوع را به وزارت نیرو و جهاد کشاورزی منعکس خواهیم که در این شرایط کشت برنج می‌تواند مشکل جدی ایجاد کند.

رییس سازمان حفاظت از محیط زیست با تأکید بر اینکه وضعیت خوبی در هورالعظیم داریم و امیدواریم ادامه پیدا کند، گفت: نظارت‌های ما بر تالاب ادامه دارد و وزارت نیرو در این زمینه اقداماتی داشته است که امیدواریم به صورت جدی دنبال شود.

ابتکار درباره وضعیت تالاب هامون نیز گفت: طی سه سال گذشته برای تالاب هامون وقت زیادی گذاشته شده است و اقدامات خوبی انجام داده‌ایم که برخی از آنها به نتیجه رسیده است که از جمله آنها می‌توان به برداشتن موانع اشاره کرد. در سال 92 موانعی را خودمان برای ورود آب ایجاد کرده بودیم که با همکاری خوب وزارت کشور و مرزبانی بخش‌هایی از این موانع برداشته شد و سه نوبت آب‌گیری از تالاب فراح را در سه سال قبل در هامون داشتیم و این وضعیت تغییر کرد. وقتی سازمان را در سال 92 تحویل گرفتیم، آب در آن سوی مرز بود اما اینطرف به علت برخی اقدامات آب وارد نمی‌شد.

وی افزود: با اقدامات انجام شده آب به صورت سیلابی وارد هامون شد و باعث شد پوشش گیاهی خوبی در بخش‌هایی از هامون داشته باشیم که مانع گرد و غبار شود . در مجموع وضعیت متفاوت از گذشته است.

رییس سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه در هماهنگی انجام شده با وزارت نیرو در چند نوبت علاوه بر آبی که از هیرمند به طور طبیعی آمده در چندین نوبت حقابه‌ها رهاسازی شده و از چاه‌نیمه‌ها وارد تالاب شده است، گفت: آخرین مورد در مردادماه انجام شد و در بخش‌هایی از هامون آب داشتیم و تصاویر ماهواره‌ای هم آن را نشان می‌داد.

ابتکار به همکاری با دولت افغانستان اشاره کرد و گفت: میزان همکاری دولت افغانستان بستگی به مناسبات دیپلماتیک دارد. برای احیای تالاب هامون با اشرف غنی صحبت‌هایی انجام دادم و به نظر می‌رسد آنها نیز برای احیای تالاب مشکلی نداشته باشند.

وی افزود: تالاب هامون را در کنگره جهانی ذخیره‌گاه‌های زیست‌گونه مطرح کردیم و گزارش مفصلی ارائه دادیم و در نهایت تالاب هامون در یونسکو به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره ثبت شد که اتفاق بسیار مهمی بود.

رییس سازمان حفاظت از محیط زیست از تلاش برای ایجاد یک جریان اجتماعی به منظور نجات هامون خبر داد و گفت: در حال راه‌اندازی یک کمپین بین‌المللی تحت عنوان «نجات هامون» هستیم و کار را با همکاری بخش‌های مختلف و مردم ایران و افغانستان حتما پیگیری می‌کنیم.

ابتکار به برخی موارد از جمله بادهای 120 روزه اشاره کرد و گفت: در فصلی که بادهای 120 روزه را پشت سر گذاشتیم و دما بیش از 40 درجه بوده و تبخیر بسیار بالای 5000 میلی‌لیتر را شاهد بودیم، طبیعی است که این اتفاق بیفتد که در سال‌های قبل نیز رخ داده است. بنابراین می‌توان گفت این یک فاجعه زیست محیطی نیست که برخی رسانه‌ها آن را به کار می‌برند.

بادهای 120 روزه دست ساز ما نیست

وی ادامه داد: اتفاقی که بخشی از آن به تغییر اقلیم و شرایط خاص منطقه برمی‌گردد و از سال‌های گذشته وجود داشته است را شاهدیم اما طوری خبرسازی می‌کنند که گویی این بادها دست‌ساز ما بوده و مدعی می‌شوند که چرا جلوی آن را نمی‌گیریم در حالی که  این بادها قرن‌ها در منطقه می‌وزد و کسی نمی‌تواند جلوی این بادها را بگیرد.

رییس سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه البته اقداماتی از سوی دولت در دست انجام است که از جمله آنها می‌توان به اصلاح الگوی کشت و آبیاری در منطقه سیستان اشاره کرد، گفت: سال گذشته با هماهنگی شیلات امکانی برای صید ماهی فراهم شد و سال قبل 500 هزار قطعه بچه ماهی صید شد و 110 گروه صیادی فعال شدند و اجازه برداشت ماهی‌ها راپیدا کردند.  همچنین بیش از 150 تن ماهی خشک جمع‌آوری شد که به عنوان پودر ماهی مورد استفاده قرار بگیرد. درآمد خوبی از هامون برای مردم به وجود آمد و هامون دوباره با تدابیری که اتخاذ می‌شود آب‌گیری خواهد شد.

ابتکار افزود: امیدواریم با همکاری دولت ایران و افغانستان این میراث مشترک نجات پیدا کند. مهم‌ترین تدابیر ما برای احیای هامون، تامین حقابه‌ها از سوی چاه‌نیمه‌ها، باز نگه داشتن مسیر ورود آب‌های سیلابی از فراح و ادامه مذاکرات با افغانستان و نهادهای بین‌المللی برای تأمین حقابه‌ها است.

منبع: ایسنا