جهش اقتصادی کشورهای آسیانه میانه به لطف روسیه

بر اساس آخرین گزارش بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD)، کشورهای آسیای مرکزی در نیمه اول سال ۲۰۲۳ رشد بالایی را تجربه کرده‌اند.

تاجیکستان با رشد تولید ناخالص داخلی ۷.۵ درصدی در سال جاری پیشتاز است و پس از آن ازبکستان (۶.۵ درصد)، قزاقستان (۵ درصد) و قرقیزستان (۴.۶ درصد) قرار دارند.

در توضیح چرایی ثبت این نرخ‌های رشد، آنا ماتویوا از کینگز کالج لندن به یورونیوز گفت: «تهاجم مسکو به اوکراین یکی از عوامل تاثیرگذار است. [در پی اعمال تحریم‌های غرب] شهروندان روسیه [و] بلاروس... پول و تجارت خود را به آسیای میانه منتقل کرده‌اند که موجب افزایش مصرف و تقاضا در این کشورها شده است.»

او افزود: «شرکت‌های روسی نیز به ویژه به قزاقستان و قرقیزستان نقل مکان کرده‌اند، زیرا نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی زیادی بین آنها وجود دارد. همچنین، عضویت بلاروس و ارمنستان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا با حضور روسیه، تجارت شرکت‌های روسی را از طریق بازارهای مشترک، مقررات هماهنگ و مناطق آزاد تجاری تسهیل کرده است.»

آنا ماتویوا در عین حال خاطر نشان کرد: «مردم روسیه قطعا ترجیح می‌دهند که به اروپای غربی یا ایالات متحده مهاجرت کنند. اما حضور در آسیای مرکزی برای آنها مزایایی دارد چون لزوماً مجبور نیستند در مورد مهاجرت دائمی تصمیم بگیرند و به راحتی می‌توانند بین روسیه و این کشورها در رفت و آمد باشند.»

گزارش بانک اروپایی بازسازی و توسعه حاکیست که مهاجرت کارگران از کشورهای آسیای میانه به روسیه باعث افزایش رشد اقتصادی این کشورها شده است. آنها که جایگزین گروهی از نیروی کار روسیه که یا درگیر جنگ‌اند و یا از کشور گریخته‌، شده‌اند، بخش قابل توجهی از درآمد خود را به کشورهای خودشان ارسال می‌کنند؛ عاملی که در بهبود رشد اقتصادی این کشورها تاثیرگذار به نظر می‌رسد. 

همچنین، کشورهای آسیای میانه متهم‌اند که به روسیه در دور زدن تحریم‌های غرب کمک می‌کنند. بدین صورت که محصولات و کالاهای تحریم شده غربی به کشورهای ثالث مانند قزاقستان وارد شده و سپس دوباره به روسیه صادر می‌شود.

داده های بروگل، یک اندیشکده مستقل اروپایی، نشان می‌دهد که واردات کالاهای تحریم شده غربی به قزاقستان پس از تهاجم روسیه در فوریه به شدت افزایش یافته است.

در حالی که تاثیر اقتصادی پیامدهای جنگ اوکراین تا حد زیادی بر آسیای میانه مثبت بوده است، اما کارشناسان بر این باورند که تبعات نگران‌کننده‌ای هم برای آنها داشته است. 

قزاقستان به ویژه نگران حملات احتمالی پهپادهای اوکراینی به پایانه کنسرسیوم خط لوله خزر در دریای سیاه است که می‌تواند صادرات نفت این کشور را مختل کند.