نسخه چاپی
ارسال به دوستان
آقای دکتر پزشکیان! به ریسک زلزله در تهران نیز توجه کنید
تهران، کلان‌شهری پهناور در منطقه‌ای لرزه‌خیز با خطرات قابل‌توجهی به دلیل توسعه در نزدیکی گسل‌های اصلی و تراکم بالای جمعیت است که پتانسیل تلفات و جراحات را در صورت وقوع زلزله بزرگ به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
مهدی زارع، پژوهشگر زلزله، در روزنامه اعتماد نوشت: دکتر پزشکیان در مورد دلیل بحران آب و نتایج آن-مانند فرونشست زمین- به مساله درستی اشاره کرد. از فرصت استفاده می‌کنیم و به ایشان یادآور می‌شویم که در تهران معرضیت در برابر خطر زلزله نیز مهم‌ترین چالش در سطح ملی است.
تهران، کلان‌شهری پهناور در منطقه‌ای لرزه‌خیز با خطرات قابل‌توجهی به دلیل توسعه در نزدیکی گسل‌های اصلی و تراکم بالای جمعیت است که پتانسیل تلفات و جراحات را در صورت وقوع زلزله بزرگ به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
درصد زیادی از ساختمان‌های تهران، به ویژه در مناطق قدیمی‌تر و تاریخی‌تر، بناهای فرسوده و هنگام زلزله بسیار آسیب‌پذیر هستند. تخمین زده می‌شود که تقریبا ۶۰ تا ۷۰درصد از ساختمان‌های تهران در زلزله‌ای بزرگ مانند ۷ ریشتر «فرسوده» یا حاشیه‌نشین و بسیار آسیب‌پذیر هستند.
بخش مهمی از ساختمان‌های تهران قبل از دهه هفتاد شمسی ساخته شده‌اند. بسیاری از ساختمان‌های دهه‌های چهل تا شصت در معرض خطر هستند. میلیون‌ها خانه ساخته شده از آجر و خشت غیرمسلح، به ویژه در محله‌های قدیمی مرکزی و جنوبی بیشترین احتمال فروپاشی کامل را دارند.
حتی پس از اجباری شدن آیین‌نامه، اجرای سهل‌انگارانه، استفاده از مصالح بی‌کیفیت و شیوه‌های ساخت و ساز ناقص موجب شده که بسیاری از ساختمان‌های جدیدتر نیز واقعا در برابر زلزله تاب‌آور نباشند.
تعداد قابل‌توجهی از ساختمان‌ها، به ویژه در مناطق فقیرنشین و حومه شهر، بدون هیچ‌گونه مجوز یا نظارت مهندسی ساخته شده‌اند. درصد زیرساخت‌های حیاتی آسیب‌پذیر (بیمارستان‌ها، ایستگاه‌های آتش‌نشانی، پل‌ها، نیروگاه‌ها) نیز به طرز نگران‌کننده‌ای بالاست که می‌تواند واکنش اضطراری را فلج کند. شریان‌های حیاتی (مانند شبکه‌های آب، گاز و برق) در برابر یک رویداد لرزه‌ای بزرگ - با بزرگای بیش از ۷- تاب‌آور نیستند و به طور بالقوه درمعرض اختلالات گسترده و خطرات ثانویه مانند آتش‌سوزی هستند.
بسیاری از بخش‌های شهر، به ویژه مناطق قدیمی‌تر، با کوچه‌های باریک و ساختمان‌های متراکم، تلاش‌های نجات و دسترسی به خدمات اورژانسی پس از زلزله را مختل می‌کند. در شمال و بخش‌هایی از مرکز تهران دامنه‌های کوه و تپه‌ها در زمین‌لرزه با زمین‌لغزش مواجه می‌شوند. آسیب شدید در خطوط لوله و تخریب ایستگاه‌های پمپاژ موجب کمبود آب آشامیدنی در عرض چند ساعت می‌شود.
خرابی گسترده ترانسفورماتورها، خطوط انتقال و نیروگاه‌ها، منجر به خاموشی کامل می‌شود. آسیب به خطوط گاز منجر به آتش‌سوزی‌ها و انفجارهای بزرگ خواهد شد و فاجعه را تشدید می‌کند. فروپاشی دکل‌های تلفن همراه و آسیب به فیبر نوری، ارتباطات را فلج کرده و تلاش‌های نجات را مختل می‌کند. بسیاری از بزرگراه‌ها و پل‌های مرتفع تهران مطابق با استانداردهای لرزه‌ای مدرن مقاوم‌سازی نشده‌اند و احتمال فروپاشی آن‌ها وجود دارد و شهر را به بخش‌های جداگانه تقسیم می‌کنند.
به عنوان قلب اداری و اقتصادی ایران، از دست دادن ساختمان‌های دولتی، بانک‌ها، دفاتر مرکزی شرکت‌ها و بورس اوراق بهادار، اقتصاد کشور را به حالت تعلیق در می‌آورد. مناطق صنعتی بزرگ در حومه تهران به شدت آسیب خواهند دید و به دنبال از دست رفتن ظرفیت صنعتی و تولیدی، زنجیره‌های تامین ملی برای کالاهای کلیدی را مختل خواهند کرد.
با تخریب یا آسیب دیدن میلیون‌ها خانه، بخش عظیمی از جمعیت (احتمالا ۵ تا ۱۰ میلیون نفر) یک شبه بی‌خانمان می‌شوند. این امر منجر به تشکیل سکونتگاه‌های غیررسمی عظیم و آشفته در پارک‌ها و فضاهای باز می‌شود.
از آنجا که رییس‌جمهور تاکید کرده که دانشگاهیان راه‌حل نیز بدهند، خدمتشان باید گفته شود که کاهش ریسک زلزله در تهران در یک برنامه درازمدت ممکن است که برآورد می‌شود در فاز اول در یک بازه ۱۰ساله باید روی مهم‌ترین جنبه‌های کم کردن ریسک‌ها و افزایش تاب آوری کار کرد. برنامه تفصیلی هم البته برای کاهش ریسک موجود است.
