نسخه چاپی
ارسال به دوستان
پشت پرده تصمیم کاخ سفید
کاخ سفید در حال بررسی ارسال موشک‌های دوربرد تام‌هاوک به اوکراین است؛ اقدامی که پوتین آن را «مرحله‌ای تازه در تشدید تنش‌ها» خوانده است. این موشک‌ها می‌توانند توان حملات اوکراین به تأسیسات نفتی روسیه را چند برابر کنند، بی‌آنکه ذخایر تسلیحاتی آمریکا را به‌طور محسوس کاهش دهند. با وجود مزایای عملیاتی و انبوه ذخایر، مخالفت پنتاگون و نیاز آمریکا به این سلاح‌ها برای مهار چین، تصمیم را دشوار کرده است. چالش فنی پرتاب زمینی و واکنش روسیه نیز موانع کلیدی این سیاست‌اند.
سام اسکُو، خبرنگار بخش بین الملل نشریه فارن پالیسی
به نقل از نشریه فارن پالیسی، در حالی که کمتر از دو ماه از دیدار صمیمانه دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین در آلاسکا می‌گذرد، کاخ سفید تصمیمی جنجالی را بررسی می‌کند: ارسال موشک‌های دوربرد تام‌هاوک به اوکراین. پوتین این اقدام را «مرحله‌ای کاملاً تازه در تشدید تنش‌ها» خوانده است تام‌هاوک‌ها قادرند تا مسکو را هدف قرار دهند و ارسالشان به اوکراین نشانگر تغییر جدی در سیاست‌های واشنگتن است.
همسویی استراتژیک؛ ارسال موشک‌های قدیمی به اوکراین بدون کاهش ذخایر حیاتی آمریکا
کارشناسان می‌گویند این تصمیم با راهبردهای دو کشور همخوانی دارد و به کی‌یف در تداوم عملیات موفق خود علیه تأسیسات نفتی روسیه کمک می‌کند، بی‌آنکه ذخایر تسلیحاتی آمریکا را به‌طور چشمگیر کاهش دهد. جِی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرده واشنگتن «در حال بررسی» فروش این موشک‌ها به اوکراین است؛ درخواستی که بنا بر گزارش‌ها زلنسکی هفته گذشته مطرح کرده بود. همچنین وال‌استریت ژورنال خبر داده آمریکا اطلاعات لازم برای حملات دوربرد به بخش نفت روسیه را در اختیار کی‌یف خواهد گذاشت. به باور دو تحلیلگر برجسته یعنی برایان کلارک از اندیشکده هادسون و مارک کانسیان از مرکز مطالعات استراتژیک و بین الملل این موشک‌ها می‌توانند قدرت تازه‌ای به کارزار اوکراین برای ضربه زدن به تولید نفت روسیه ببخشند و توان تهاجمی کی‌یف را در این جنگ تقویت کنند.
کارزار نظامی اوکراین تاکنون موفق بوده است. حملات پهپادی این کشور توانسته حجم پالایش نفت روسیه را تا حدود یک‌پنجم کاهش دهد و بودجه فدرال مسکو را که نیمی از هزینه‌هایش را از نفت و گاز تأمین می‌کند، تحت فشار قرار دهد. این اقدام نظامی با سیاست‌های فشار دیپلماتیک دونالد ترامپ هم‌راستا است؛ او تلاش دارد کشورها را به کاهش خرید انرژی از روسیه وادارد.
با این حال، قدرت تخریبی پهپادهای اوکراینی به‌مراتب کمتر از موشک تام‌هاوک است. اوکراین در ماه اوت از موشک تازه‌ای با نام «فلامینگو» که در داخل تولید شده و شباهت‌هایی به تام‌هاوک دارد، استفاده کرد، اما این موشک هنوز چندان آزمایش نشده و در تعداد اندک در دسترس است. به گفته برایان کلارک، «میان قدرت کشندگی پهپادهای اوکراین و تام‌هاوک تفاوتی بزرگ وجود دارد.»
در طرف مقابل، مارک کانسیان معتقد است تام‌هاوک‌ها برای آمریکا جذاب هستند زیرا این کشور ذخایر انبوهی از آن‌ها دارد. آمریکا از دهه ۱۹۸۰ تاکنون این موشک‌ها را می‌سازد و برآورد می‌شود هزاران فروند در انبار داشته باشد. در لایحه بودجه ۲۰۲۵ آمده است وزارت دفاع نزدیک به ۹۰۰۰ موشک خریداری کرده است. کانسیان می‌گوید ارتش آمریکا به‌طور معمول این موشک‌ها را در عملیات‌های خود حتی در قالب شلیک‌های چند ده‌تایی به‌کار می‌گیرد و احتمال دارد تا ۲۰۰ فروند را برای اوکراین کنار بگذارد. او تأکید می‌کند: «اگر نسخه‌های قدیمی‌تر را هم لحاظ کنیم، این ذخایر واقعاً چشمگیر است.»
دوراهی استراتژیک واشنگتن؛ تقویت اوکراین یا ذخیره تسلیحات برای تهدید چین
برایان کلارک می‌گوید بسیاری از تام‌هاوک‌های موجود در انبارهای آمریکا به پایان عمر عملیاتی خود نزدیک شده‌اند و بهتر است پیش از انقضا در اختیار اوکراین قرار گیرند تا بی‌استفاده در انبارها بمانند. در مقابل، تسلیحات جدیدتر با برد مشابه مانند موشک‌های اس.ام سیکس نیروی دریایی یا جاسم نیروهای هوایی در مقادیر محدودتری تولید شده اند
این همه، تأمین این سلاح‌ها برای اوکراین کار ساده‌ای نخواهد بود. مهم‌ترین مانع، مخالفت احتمالی مقام‌های پنتاگون است که استدلال می‌کنند آمریکا حتی توان واگذاری یک موشک تام‌هاوک را ندارد. تابستان گذشته وزارت دفاع پس از بازنگری در ذخایر خود به‌طور موقت ارسال برخی مهمات به اوکراین را متوقف کرد. بنا به گزارش بازنگری به دستور البریج کلبی، رئیس سیاست‌گذاری وزارت دفاع انجام شد؛ کسی که مدت‌هاست می‌گوید واشنگتن باید اولویت را بر آمادگی برای جنگ احتمالی با چین بگذارد. به گفته مارک کانسیان، تام‌هاوک‌ها به دلیل برد بلندشان «قطعاً» از همان سلاح‌های دوربردی هستند که آمریکا در صورت وقوع چنین جنگی به آن‌ها نیاز دارد و به‌ویژه برای اقیانوس آرام ایدئال‌اند.
البته کاخ سفید در صورت تمایل می‌تواند بر این نگرانی‌ها غلبه کند، همان‌طور که دونالد ترامپ با ازسرگیری ارسال تسلیحات پس از توقف قبلی چنین کرد. چالش دیگر نحوه به‌کارگیری این موشک‌ها در اوکراین است، زیرا تام‌هاوک‌ها اساساً برای شلیک از روی کشتی طراحی شده‌اند. تفنگداران دریایی آمریکا پیش‌تر در قالب برنامه‌ای که اخیراً لغو شده، تعداد محدودی پرتابگر زمینی را به‌کار گرفته‌اند و ارتش هم تازه در آغاز راه ایجاد سامانه‌های پرتاب زمینی تام‌هاوک است.
اما کلارک امیدوار است اوکراین بتواند با راه‌حل‌های ابتکاری و موقت، شکلی از پرتاب تام‌هاوک را مهیا کند و به تجربه موفق این کشور در تبدیل موشک‌های دریایی هارپون برای شلیک از زمین اشاره می‌کند. علاوه بر این، واکنش روسیه می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم آمریکا ایفا کند. با این حال کلارک شدت احتمالی این تشدید را کم‌ارزیابی می‌کند و تأکید می‌کند که اوکراین همین حالا هم اهدافی در اعماق خاک روسیه را هدف می‌گیرد. او می‌گوید: «اوکراین هم‌اکنون همان دست از حملاتی را انجام می‌دهد که با تام‌هاوک هم می‌توان انجام داد؛ بنابراین ارسال تام‌هاوک صرفاً شیوه‌ای متفاوت برای اجرای همان حملات فعلی خواهد بود.»
