نسخه چاپی
ارسال به دوستان
۴ میلیارد شد، نه ۵۰ میلیارد/ توضیح سازمان محیط زیست درباره سفر شینا انصاری
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست درباره درخواست ۵۰ میلیاردی شینا انصاری برای حضور ایران در کاپ ۳۰ گفت: این نامه برای ایجاد پاویون و اعزام ۱۰ کارشناس بود. پس از کنسل شدن پاویون هزینه ماموریت کمتر از ۴ میلیارد خواهد شد.
اجلاس تغییر اقلیم سازمان ملل (کاپ ۳۰) این روزها در برزیل در حال برگزاری است و هیئت ایرانی نیز همچون سال‌های گذشته در این نشست جهانی حضور دارد. با این حال، حضور ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها، از نظر تعداد اعضا و میزان مشارکت، حداقلی ارزیابی می‌شود.
با این وجود، انتشار نامه شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، به سازمان برنامه و بودجه و درخواست تخصیص ۵۰ میلیارد تومان برای ایجاد پاویون ایران در این اجلاس، با واکنش‌های گسترده‌ای از سوی رسانه‌ها، برخی نمایندگان مجلس و فعالان محیط زیست مواجه شده و حواشی بسیاری را به دنبال داشته است.
در ارتباط با این موضوع، آرمان خورسند، رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست، می‌گوید: اجلاس کنوانسیون تغییر اقلیم، بدون اغراق یکی از مهم‌ترین رویدادهای بین‌المللی سالانه جهان است؛ نه صرفاً به این دلیل که یک اجلاس محیط‌زیستی مهم است، بلکه به این خاطر که جایگاهی تعیین‌کننده در سیاست، اقتصاد و آینده جهانی دارد.
وی افزود: در همین «کاپ ۳۰» که در شهر بلم برزیل برگزار شد، اگر به فهرست سران کشورهایی که در آن شرکت کرده‌اند نگاهی بیندازید، با وجود تمام چالش‌هایی که برگزاری این اجلاس در بلم داشته و، حضور مقامات بسیار پرشمار و گسترده بوده است. مشابه حواشی که در کشور ما به وجود آمد، رسانه‌های برزیل به ویژه جریان مخالف دولت آقای لولا داسیلوا درباره هزینه‌های بالا، بی‌نظمی‌ها و تأثیر منفی آن بر وجهه برزیل مطرح می‌کنند. با این حال، حضور هیئت‌ها در سطح بالا و به‌صورت حداکثری انجام گرفته است.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: برای مثال، از انگلستان هم نخست‌وزیر و هم پرنس ویلیام به عنوان شاهزاده ولز در اجلاس شرکت کردند تا حضور بریتانیا پررنگ‌تر شود. یا احمد الشرع، حاکم فعلی و تروریست سابق سوریه، با هیأتی مفصل شامل وزیر امور خارجه، وزیر محیط زیست و دست‌کم ۱۳ عضو دیگر در بلم حاضر شد؛ گروهی مفصل و پرتحرک. حتی چین، که امسال اعلام کرده بود حضورش مختصرتر از سال گذشته خواهد بود، در عمل تنها از ۱۰۰ نفر به ۹۰ نفر کاهش داشت!
خورسند افزود: بنابراین، نفس این رویداد که از مهم‌ترین اجلاس‌های بین‌المللی سال محسوب می‌شود، برای تمام کشورها اهمیتی حیاتی دارد. همه دولت‌ها تلاش می‌کنند از این فرصت برای دفاع از منافع ملی خود در بالاترین سطح استفاده کنند، زیرا قوانین و مصوباتی که در کاپ‌ها تصویب می‌شوند، می‌توانند ارکان سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشورها را تحت‌تأثیر قرار دهند و این‌گونه نیست که اگر کشوری در این اجلاس حضور نداشته باشد، از تبعات آن در امان بماند؛ چراکه تصمیمات جهانی در نهایت درِ خانه همه کشورها را خواهد کوبید. این، انتخاب هر کشور است که بخواهد با قدرت در آن حضور یابد یا منفعلانه غایب باشد
او با اشاره به حواشی کاپ ۳۰ توضیح داد: در خصوص کاپ امسال، از ماه‌ها پیش، به طور دقیق از اواسط تابستان و پس از تجاوز رژیم صهیونیستی، در سطح کلان دولت و میان دستگاه‌هایی چون وزارت امور خارجه، سازمان حفاظت محیط زیست و نهادهای دیگر بحث بر سر این بود که جمهوری اسلامی ایران حتماً باید در این دوره از کاپ، پاویون داشته باشد؛ یعنی غرفه‌ای رسمی برای نمایش دستاوردها و مواضع کشور در کاپ برپا کند و حضوری حداکثری داشته باشد.
وی ادامه داد: با این حال، با توجه به اینکه شهر بلم شهری کوچک است و ظرفیت محدودی برای برگزاری چنین رویداد عظیمی داشت، هزینه‌ها به دلیل همین محدودیت‌ها به‌شدت بالا رفته بود. در نتیجه، علی‌رغم تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت امور خارجه و سایر بخش‌ها، و حتی طرح موضوع و بررسی بودجه آن در کمیسیون‌های دولت، در نهایت تصمیم گرفته شد که به دلیل شرایط اقتصادی کشور و ضرورت صرفه‌جویی، امسال نیز ایران پاویون اختصاصی نداشته باشد.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به انتقادات از طیف‌های مختلف جامعه گفت: همان صداهایی که سال گذشته فغان و فریادشان بلند بود که چرا ایران در اجلاس باکو پاویون ندارد و یا در «کاپ ۲۸» معترض بودند که چرا هیئت ایرانی در اعتراض به حضور رژیم صهیونیستی در امارات سالن را ترک کرد، همان افراد فغان سر داده بودند که «چطور ممکن است در چنین اجلاس مهمی ایران حضور نداشته باشد؟» حالا اما بخشی از همان صداها امروز به خاطر همین حضور حداقلی ایران در کاپ ۳۰، معترض‌اند و می‌پرسند چرا به دنبال برنامه‌ریزی برای غرفه بودید و چرا می‌خواستید به صورت تمام و کمال در این اجلاس شرکت کنید!
خورسند بیان کرد: برای درک بهتر مقیاس موضوع، کافی است به آمار سایر کشورها نگاه کنیم. کشوری به ابعاد لیبریا با شش نفر در سطح عالی‌رتبه شرکت کرده است؛ بروندی ۱۸ نفر از بخش دولتی اعزام کرده، زیمبابوه ۱۰ نفر، چین با ۹۰ نفر شرکت کرده، و احمد الشرع و تیمش نیز تنها در سطح رهبران کشور با ۱۴ یا ۱۵ نفر در اجلاس حضور داشتند.
اما از سوی جمهوری اسلامی ایران، هیئت اعزامی سازمان حفاظت محیط زیست که به نمایندگی از رئیس‌جمهور در اجلاس حاضر شده بود، شامل رئیس سازمان، رئیس مرکز امور بین‌الملل، یک محافظ (طبق پروتوکل الزامی) و یک مدیرکل از وزارت امور خارجه بود که ایشان هم با اعتبار وزارتخانه خود اعزام شده بود. به این ترتیب، کل هیئت عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران چهار نفر بود که به همراه سفیر کشورمان در برزیل، در بخش عالی‌رتبه اجلاس شرکت کردند.
وی درباره نامه درخواست ۵۰ میلیارد تومان نیز توضیح داد: در مهرماه، بودجه درخواستی ۵۰ میلیارد تومان برای برپایی پاویون ایران و اعزام ده کارشناس جهت حضور مستمر در تمام روزهای اجلاس مطرح شده بود. اما در نهایت، با حذف پاویون و کاهش ترکیب اعزامی، هزینه مأموریت هیئت عالی‌رتبه به حداقل ممکن رسید. ما بلافاصله بعد از پایان اجلاس سران کشورها در روز جمعه، شنبه به سمت تهران بازگشتیم. یعنی ماموریت ما با کمترین تعداد و کمترین روز ممکن انجام شد. مسیر رفت بیش از ۳۰ ساعت طول کشید، مسیر برگشت نیز حدود ۳۰ ساعت، و دو روز هم برای حضور در جلسات سطح عالی صرف شد.
خورسند افزود: در حال حاضر، تنها یک کارشناس از سازمان محیط زیست و یک کارشناس از وزارت امور خارجه با حمایت مالی (فاند) کنوانسیون در محل اجلاس حضور دارند؛ دو نفری که باید در کمیته‌ها و جلسات با هیئت‌هایی رقابت کنند که متشکل از ۴۰.۵۰ یا حتی ۸۰ نفر هستند و در تمامی مباحث تخصصی مشارکت فعال دارند.
وی بیان کرد: بر اساس برنامه اولیه، قرار بود در بخش دوم اجلاس نیز سه نفر دیگر از سازمان حفاظت محیط زیست، معاون محیط زیست انسانی، رئیس مرکز تغییر اقلیم، و یک کارشناس اعزام شوند تا بتوانند هفته دوم این اجلاس دوهفته‌ای را پوشش دهند. طبق برآوردها، از سوی سازمان برنامه و بودجه حدود ۱۵ میلیارد تومان برای کل این اجلاس تخصیص داده شده است، اما حتی در صورت اعزام این سه نفر، پیش‌بینی می‌شود مجموع هزینه‌ها به چهار میلیارد تومان هم نرسد. قبل از شروع اجلاس، سازمان محیط زیست مبلغ ۲۴ هزار یورو به حساب ارزی سفارت کشورمان در برزیل واریز نمود که پس از پایان اجلاس، هر آنچه مازاد باشد، به حساب سازمان برخواهد گشت.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: با این حال، تناقض در واکنش‌ها جالب است: در سال‌های گذشته مدیران سازمان حفاظت محیط زیست مورد طعن و انتقاد بودند که «چرا در کاپ‌ها حضور ندارید»، اما امسال همان منتقدان لحن خود را عوض کرده‌اند و می‌پرسند «اصلاً چرا حضور پیدا کردید؟»
خورسند با اشاره به دستاورد این اجلاس‌ها گفت: برخی افراد واژه دستاور را به‌صورت مکرر استفاده می‌کنند و می‌پرسند: «دستاورد شما از این سفر چه بود؟» نگاه این دوستان به‌گونه‌ای است که گویی اجلاس‌های بین‌المللی محلی هستند که در آن، دستاورد به صورت وسایل و اقلامی رایگان پخش می‌شود و اگر هیئت ایرانی دست خالی بازمی‌گردد، لابد «دستاوردی» نداشته است! تصورشان این است که نمایندگان ایران باید با کیسه‌ای بزرگ بروند تا این اقلام را جمع کنند، یا اگر صبح‌ها دیر از خواب بیدار شوند و به محل توزیع نرسند، فرصت دستیابی به این «دستاوردها» را از دست داده‌اند!
وی توضیح داد: مهم‌ترین نکته و دستاورد واقعی چنین سفرهایی، نفس حضور فعال کشورها در عرصه بین‌المللی است؛ حضوری که به آن‌ها اجازه می‌دهد مواضع خود را بیان کنند، در مذاکرات حضور یابند و از منافع ملی خود دفاع کنند. بخش دیگرِ دستاورد، به رایزنی‌ها و نشست‌هایی مربوط می‌شود که با مقامات کشورهای دیگر برگزار می‌گردد. برای نمونه، در این سفر ملاقاتی با وزیر محیط زیست کرواسی داشتیم. در شرایطی که روابط ایران با اروپا در وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد، همین دیدار و امکان گفت‌وگو میان دو طرف، گام مهمی در جهت تحرک‌بخشی به روابط دیپلماتیک و تعریف همکاری‌های مشترک محسوب می‌شود.
او اضافه کرد: افزون بر این، ملاقات با دبیرکل سازمان ملل، مسئول صندوق GCF و مدیر برنامه هبیتات سازمان ملل از جمله دیدارهایی بود که می‌تواند زمینه‌ساز اجرای پروژه‌های بین‌المللی جدید در کشور شود؛ پروژه‌هایی که تعدادی از آن‌ها هم‌اکنون در حال اجراست و محصول همین گفت‌وگوها و پیگیری‌هاست.
خورسند گفت: علاوه بر این، بسیاری از کشورها ترجیح می‌دهند همکاری‌ها و تعاملاتشان با جمهوری اسلامی ایران بدون سر و صدای رسانه‌ای انجام شود. دلیل این امر، فشارهای سیاسی و اقتصادی‌ای است که از سوی ایالات متحده و برخی دیگر از کشورها به آن‌ها وارد می‌شود تا از هرگونه همکاری با ایران پرهیز کنند. بنابراین، طبیعی است که ما نیز درباره بسیاری از توافق‌ها و پیشرفت‌ها اطلاع‌رسانی گسترده‌ای نداشته باشیم، چراکه رسانه‌ای شدن بیش از حد می‌تواند منافع ملی را به خطر بیندازد.
وی گفت: به بیان دیگر، ما میان دو انتخاب قرار داریم؛ نخست اینکه صرفاً برای خشنود کردن منتقدان، هر اتفاق کوچکی را رسانه‌ای کنیم و در نتیجه در معرض هجمه قرار نگیریم که چرا «دستاورد نداریم» و یا آنکه سکوت کنیم تا کار کشور بدون مانع و حاشیه پیش برود. ما بی‌تردید گزینه دوم را برمی‌گزینیم، چون حفظ منافع ملی اولویت دارد.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست افزود: برای نمونه، از نتایج همین دیپلماسی فعال می‌توان به بازگشت ۱۲۰ دوربین نظارتی حیات‌وحش اشاره کرد که بیش از شش سال در ارمنستان توقیف شده بود. در پی رایزنی‌ها و گفت‌وگوهایی که طی ماه‌های گذشته در حاشیه اجلاس‌های مختلف با مقامات ارمنی انجام شد، این دوربین‌ها به کشور بازگردانده شد و اکنون در پایش و حفاظت از حیات‌وحش ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تنها یکی از نمونه‌های متعدد دستاوردهای دیپلماسی محیط‌زیستی یک‌ساله اخیر در دوره خانم دکتر انصاری است. با این حال، متأسفانه در فضای کنونی و در میان حاشیه‌هایی که پیرامون این فعالیت‌ها ایجاد می‌شود، کار کردن چه برای مدیران فعلی و چه برای آیندگان دشوارتر از همیشه شده است.
وی گفت: وقتی می‌خواهی دو ماه پیش از برگزاری یک اجلاس بین‌المللی برنامه‌ریزی کنی و با تمام توان بکوشی تا در گوشه‌ای از جهان حرکتی به نفع کشور رقم بخورد، ناگهان می‌بینی همان نامه برنامه‌ریزی، به‌عنوان «سند حیف‌ومیل بیت‌المال» در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود و هجمه‌ای شکل می‌گیرد؛ هجمه‌ای فقط به این دلیل که خواسته‌ای ایران در یکی از مهم‌ترین نشست‌های جهانی، حضوری مؤثر و آبرومند داشته باشد. این تجربه‌ای است که از دوره ما نیز خواهد گذشت، همان‌طور که پیش از ما هم بوده است.
او اضافه کرد: همین انتقادها و توهین‌ها را زمانی به آقای سلاجقه به خاطرعدم حضور ایران در کاپ امارات نسبت دادند؛ پیش از او هم مدیران دیگری مورد حمله قرار گرفتند. در باکو گفتند چرا پاویون ندارید، و حالا در بلم می‌گویند چرا اساساً خواستید پاویون راه‌اندازی کنید و چنین درخواستی دادید! گویی هر تصمیمی، خواه مثبت خواه منفی، دستاویزی برای هجمه است.
خورسند تاکید کرد: واقعیت این است که ما تکلیفی در برابر محیط زیست ایران و نسل‌های آینده این سرزمین داریم. وظیفه‌ای که ایجاب می‌کند با تمام توان هر آنچه در توان داریم انجام دهیم تا در برابر وضعیت اسف‌بار تغییرات اقلیمی که امروز سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده، از آلودگی‌ها و خشکسالی‌ها گرفته تا تغییرات شدید اقلیم، بی‌تفاوت نمانیم.
او بیان کرد: در همین اجلاس، دیداری با معاون اول رئیس‌جمهور ترکیه، آقای ایلماز، داشتیم. او به‌صراحت گفت: «خشکسالی در ترکیه بیداد می‌کند.» در شهرهای بزرگی مانند بورسا، ازمیر و آنکارا، وضعیت به‌قدری وخیم شده که هم‌زمان با برگزاری اجلاس «زباله صفر» در ترکیه، اعلام کردند بورسا به روز صفر آبی رسیده و هیچ منبع آبی فعالی در آن باقی نمانده است. این یعنی فاجعه، و نشان می‌دهد بحران اقلیم مرز نمی‌شناسد.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه فارغ از فریادها، ناسزاها و اتهاماتی که از سوی برخی فعالان یا منتقدان ناآگاه مطرح می‌شود، ما به تکلیف خود عمل خواهیم کرد، گفت: انتخاب با آن‌هاست که بخواهند صرفاً فحش بدهند و تهمت بزنند، یا همانند بسیاری از دلسوزان و همراهان محیط زیست که اکنون در کنار ما هستند، با نگاه مثبت و حمایتگر کمک کنند تا پرچم حفاظت از محیط زیست ایران بالاتر برود.
خورسند در پایان خاطرنشان کرد: تلاش ما این است که صدای ملتی که ناجوانمردانه هدف تجاوز نظامی قرار گرفته و از مکانیزم‌های مالی و فناوری جهانی محروم مانده است، به بلندترین وجه ممکن در جهان طنین‌انداز شود؛ چراکه دفاع از محیط زیست، دفاع از حیات و آینده همه انسان‌هاست.
