نسخه چاپی
ارسال به دوستان
برنامه هفتم توسعه بدون جنگ و اسنپ بک هم محقق نمی‌شد/ چگونه در وضعیت رشد منفی اقتصاد، ۶۰ درصد برنامه ها محقق شده؟ / تکرار اینکه گفتن این که مشکلات کلان باید حل شود چه دردی از مردم دوا می کند؟
بررسی برنامه هفتم توسعه در صحن مجلس در حالی ادامه دارد که انتقادها از فاصله میان اهداف برنامه و واقعیت‌های اقتصادی کشور شدت گرفته است. یک اقتصاددان می‌گوید ادعای برخی وزرا درباره تحقق ۵۰ تا ۶۰ درصد برنامه‌ها، در شرایط رشد منفی اقتصادی، پرسش‌های جدی درباره اثربخشی این برنامه‌ها ایجاد کرده است.
مسیر بررسی برنامه هفتم توسعه در شرایطی در صحن علنی مجلس ادامه دارد که مسعود پزشکیان گفته است: مجلس طوری قانون و برنامه تنظیم کند که من بتوانم اجرا کنم. وقتی پولی وجود ندارد توقع ایجاد نکنیم. وزیر اقتصاد نیز در توضیح شرایط تحقق رشد 8 درصدی اقتصاد گفته است: «تحقق رشد اقتصادی ۸درصدی بدون رفع موانع کلان ممکن نیست.»
برخی وزرا نیز در مجلس حاضر شدند و به دفاع از عملکرد وزارتخانه های خود در راستای تحقق برنامه هفتم پرداخته اند. برای مثال، شجاعی، معاون برنامه‌ریزی، نوآوری و هوشمندسازی وزیر صمت گفته است: «وزارت صمت ۶۰ درصد احکام اختصاصی را اجرا کرده و توسعه زیرساخت‌ها و حمایت از تولید و صادرات در دستور کار وزارت صمت است.»
نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی نیز خبر از تحقق ۵۰ درصدی احکام کمی کشاورزی در وزارتخانه خود داده است. با این وجود پرسش‌هایی درباره مشکلات کلان اقتصاد کشور و عدم مشاهده تاثیر محسوس ناشی از اجرای برنامه هفتم توسعه در وضعیت اقتصادی کشور مطرح است. دکتر مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
برنامه هفتم توسعه بدون جنگ و اسنپ بک هم محقق نمی‌شد
مرتضی افقه گفت: «برای هر اقتصادخوانده ای که به منطق اعتقاد داشته باشد کاملا محرز بود که برنامه هفتم توسعه، حتی بدون این که جنگ 12 روزه رخ دهد یا تحریم‌ها علیه ایران تشدید شود نیز نه تنها محقق نمی شد، بلکه حتی نمی توانستیم به اهداف آن نزدیک شویم. موضوع چندان پیچیده نیست و حتی نیاز به تخصص هم ندارد. کافیست به آمارها نگاه کنیم تا متوجه شویم از برنامه چهارم تا کنون، اوضاع همین بوده است. در همان دوره برنامه چهارم که وضع فروش نفت کشور در بهترین حالت بوده، رشد 8 درصدی محقق نشده و حتی به 4 درصد هم نرسیده است. برنامه پنجم و ششم هم همین وضعیت را ادامه داده اند. پس نیاز نیست پیشگو باشیم تا متوجه شویم وقتی برنامه های قبلی به هیچ کجا نرسیده، این یکی هم نمی رسد. حتی پیش از این که تحریم ها در سال 1397 تشدید شود، نه فقط رشد 8 درصدی، بلکه هیچ یک از اهداف کلان برنامه هفتم توسعه محقق نشده است.»
وی افزود: «وقتی هیچ یک از آمال و آرزوهای برنامه های پیشین محقق نشده است، در شرایطی که 8 سال از تشدید تحریم ها گذشته، منابع تمام شده، ترامپ سر کار آمده و می دانستیم که از زمانی که ترامپ سر کار بیاید محدودیت ها را تشدید یا به شکلی اعمال می کند که دور زدن‌ها را محدود کند، باز هم مسئولان رفتارهایی می‌کنند که گویی اصلا هیچ اطلاعی از واقعیت‌های جامعه ندارند. درواقع برنامه ای را نوشته اند که مجددا در آن به عدد 8 درصد اشاره کرده اند، کاملا مشهود بود 8 درصد محقق نمی شود. اکنون که جنگ شده، تحریم شده ایم، فضا هنوز فضای جنگی است و سرمایه گذاران از کشور ما می‌روند، چه اصراری برای اعلام عدد 8 درصد است. من نمی دانم آقای مدنی زاده این شرایط را از قبل نمی دانسته؟ وقتی این مسئولیت را قبول کرده از این شرایط خبر نداشته که اینطور صحبت می کند.»
آقایان وزیر توضیح دهند چگونه در وضعیت رشد منفی اقتصاد 60 درصد برنامه‌ها محقق شده؟
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: «آن آقایان وزیری هم که گفته اند 50 و 60 درصد برنامه هایشان محقق شده است، کاش توضیح ریز و دقیق بدهند چگونه این کار را کرده اند چون در این مدت آمارها حکایت از رشد منفی در عرصه های مختلف اقتصاد کشور دارد. طبیعیست که در وضعیت فعلی رشد منفی داشته باشیم. پس نمی دانم چه بخش‌هایی تحقق پیدا کرده و اصلا اگر با وجود تحقق 60 درصدی اهداف وزارتخانه های تاثیرگذار، باز هم در وضعیت فعلی هستیم، اصلا این برنامه‌ها به چه دردی می خورند؟ به هر حال حرف وزرا و ادعای آنان برای من به شدت سوال برانگیز است.»
عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز در واکنش به سخنان وزیر اقتصاد درباره مشکلات کلان کشور گفت: «از نظر ایشان، مشکلات ساختاری کلان کشور، شامل برخی ساختارهای صرفا اقتصادی می‌شود که ریشه در ساختارهای غیراقتصادی دارند. این مشکلات سال‌هاست وجود داشت و در دوره‌های روسای جمهوری مختلف نیز حل نشده است. زمان احمدی‌نژاد هم گفته می‌شد قرار است 7 مسئله کلان حل شود و نشد. متاسفانه درک نمی شود که این مشکلات، خود معلول ساختارهای ضد توسعه و ضدتولید هستند که ناشی از بافت فکری و نگرشی حاکم است و اگر آنها حل نشود، ساختارهای کلان نیز حل نمی‌شوند. این حرف‌ها هم تازگی ندارد و سال‌هاست گفته می‌شود. وزیر اقتصاد هم از این وضعیت بی اطلاع نبوده پس چه چیزی را قرار است حل کند؟ گفتن این که مشکلات کلان باید حل شود چه دردی از مردم دوا می کند؟ نیازی نیست وزیر، این موضوع را جار بزند. بهتر است وارد عمل شده و فکری به حال حل شرایط کند.»
