پیامدهای بسیار بد شکست مذاکرات، بهترین دلیل برای امیدواری به حصول توافق است

روزنامه گاردین در گزارشی تحلیلی نوشت: بهترین دلیل برای امیدواری نسبت به حصول توافق نهایی میان ایران و گروه ۱+۵ پیامدهای بسیار بدی است که شکست مذاکرات در پی خواهد داشت.

به گزارش پايگاه خبري «تيک» (Tik.ir)، به نوشته روزنامه گاردین، ایران، آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی مذاکره‌کننده در وین در آستانه دستیابی به یک توافق جامع تاریخی قرار دارند که می‌تواند به ۱۲ سال بن‌بست بر سر برنامه هسته‌ای ایران پایان دهد.

اما رییسان‌جمهور ایران و آمریکا هر دو با وجود خواسته‌شان برای رسیدن به یک توافق باید پایتخت‌های خود را نیز در این توافق راضی کنند که به نظر می‌آید یکی از موانعی باشد که بر سر راه حصول این توافق قرار گرفته است.

به نوشته این روزنامه انگلیسی، غرب که ایران را به تلاش برای دستیابی به ظرفیت تولید سلاح هسته‌ای متهم می‌کند در این مذاکرات تلاش می‌کند تا ظرفیت آنچه که آن را گریز هسته‌ای می‌خواند افزایش دهد.

آن‌ها می‌گویند این مدت زمان نباید کم‌تر از یک سال باشد و یکی از راه‌های رسیدن به این هدف کاهش سانتریفیوژهای ایران و انتقال بخش زیادی از ذخیره اورانیوم این کشور به نقطه‌ای دیگر شامل روسیه است.

ایران هم‌اکنون ۱۹ هزار سانتریفیوژ در اختیار دارد که ۱۰ هزار و ۲۰۰ تای آن فعال هستند. غرب از ایران می‌خواهد که این تعداد را به حدود چهار هزار سانتریفیوژ کاهش دهد چون معتقد است ایران برای تامین نیازهایش به ظرفیتی کم‌تر از چهار هزار سو (swu) نیاز دارد.

گاردین هم‌چنین نوشت: کلسی داون پورت، سرپرست بخش منع اشاعه در انجمن کنترل تسلیحات آمریکا درباره اختلافات میان طرف‌های مذاکره‌کننده، گفت: تعداد سانتریفیوژها به سمبل این توافق تبدیل شده است که تنها با یک معیار اندازه‌گیری می‌شود. اما اگر روزانه به تاسیسات غنی‌سازی دسترسی داشته باشید بنابراین می‌توانید انحراف را در طول چند روز کشف کنید و چندین ماه برای پاسخگویی به آن فرصت دارید.

این امر یکی از دلایل امیدواری نسبت به حصول توافق است.

دیگر دلیل امیدواری ماهیت پیچیده تحریم‌هاست. اوباما نمی‌تواند تحریم‌هایی که کنگره وضع کرده لغو کند. وی تنها می‌تواند آن‌ها را به صورت یک‌طرفه به حالت تعلیق در آورد. اتحادیه اروپا نیز می‌تواند محدودیت‌های خود علیه ایران در حوزه‌های نفتی و بانکداری را لغو کند. اما تجربه توافق اولیه ژنو که در نوامبر سال گذشته میان ایران و گروه ۱+۵ حاصل شد نشان می‌دهد که کاهش بخشی از این محدودیت‌ها تاثیراتی کم و البته با تاخیر دارد.

بانک‌ها به دلیل ترس از مجازات شدن به دلیل تحریم‌های آمریکا در انجام معاملات خود با ایران بیش از اندازه محتاط هستند.

کلسی داون پورت تخمین زده است که اگر ایران تمام ذخیره اورانیوم uf6 خود را از کشور منتقل کند زمان گریز هسته‌ای این کشور با وجود در اختیار داشتن ۱۰ هزار سانتریفیوژ فعال دو برابر خواهد شد.

اما ایران برای سازش کردن با این مساله خواستار تضمینی محکم برای تحریم‌ها خواهد شد. وزیر امور خارجه ایران گفته است اگر باراک اوباما نمی‌تواند به طور دائمی تحریم‌ها را لغو کند ایران باید از محدودیت‌های شورای امنیت سازمان ملل رها شود. این کار برای محدودیت‌های بانکداری و اقتصادی ممکن خواهد بود.

پتانسیل وجود یک چنین خلاقیتی فضایی را برای امیدواری نسبت به توافق نهایی ایجاد می‌کند اما یک دلیل اساسی‌تر برای امیدواری پیامدهای فاجعه‌آمیزی است که شکست مذاکرات در پی خواهد داشت. یک کنگره تندرو در آمریکا که در نتیجه انتخابات میان دوره‌ای اکنون در اختیار جمهوری خواهان قرار دارد آماده است که در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات تحریم‌های جدید علیه ایران صادر کند به گونه‌ای که وتو کردن آن برای اوباما سخت باشد.

اعمال تحریم‌های جدید به طور قطع واکنشی را از سوی ایرانی‌ها درپی خواهد داشت. آن‌ها کنار گذاشته شدن محدودیت‌هایی که این کشور در نوامبر سال گذشته به آن‌ها متعهد شدند را خواستار خواهند شد و به عنوان مثال به غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد بازخواهند گشت که این امر خود خطر احتمال جنگ را افزایش می‌دهد.

این دورنما سبب می‌شود تا تمام مذاکره‌کنندگان اگر نتوانند تا ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر به توافق برسند از اعلام شکست خودداری کنند. این احتمال وجود دارد که آن‌ها درصدد تمدید مذاکرات برآیند و در صورت امکان چارچوب یک توافق را روی کاغذ بیاورند. اما تمدید مذاکرات دستیابی به توافق نهایی را ساده‌تر نمی‌کند و در ازا مخالفان آن با انتقاد از این اتفاق خواهند گفت که دیپلمات‌ها تنها در حال بازی کردن با زمان هستند.

روزنامه گاردین علاوه بر این به وجود اختلافاتی میان کشورهای عضو گروه ۱+۵ در این مذاکرات اشاره کرد و نوشت: فرانسه در مقایسه با دیگر کشورهای عضو این گروه شامل آمریکا، روسیه، چین، انگلیس و آلمان با دادن امتیاز در این مذاکرات مخالف است.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در چهارم نوامبر به پاریس رفت تا با لوران فابیوس همتای فرانسوی خود گفت‌وگو کند و از وی برای دخالت نکردن در آخرین روزهای مذاکرات هسته‌ای تضمین بگیرد.

لوران فابیوس در آخرین مرحله حصول توافق اولیه ژنو در نوامبر ۲۰۱۳ نسبت به امتیازدهی غرب در این جریان هشدار داده بود اما برآوردها در مورد این که کری توانسته است در دیدار اخیر خود با وی تضمین لازم را به دست بیاورد یا نه، اختلاف وجود دارد.

یک منبع فرانسوی نزدیک به مذاکرات هسته‌ای در این باره گفت: برای فابیوس ارتباط با کشورهای عربی حاشیه خلیج (فارس) شامل عربستان و قطر از لحاظ اقتصادی بسیار مهم‌تر از ایران است. کشورهای پادشاهی عرب همانند رژیم صهیونیستی مخالف مذاکرات هسته‌ای غرب با ایران هستند.

اما پیامدهای شکست این مذاکرات جدی و صریح خواهد بود و این اتفاق برای باراک اوباما و حسن روحانی همتای ایرانی‌اش یک گام روبه عقب تلقی خواهد شد.

*ایسنا