روزهاي سخت قاليباف

.۲۲ روز بعد از فاجعه تلخ پلاسكو، افكار عمومي هنوز جريحه‌دار است. خانواده‌هاي داغدار آتش‌نشان‌ها يك پاسخ صريح و روشن مي‌خواهند و برخی از همان روزهاي نخست به شهردار تهران پیشنهاد دادند تا از سمت خود استعفا كند. شهردار تهران البته بدون آنكه دليل قانع‌كننده‌اي وجود داشته باشد، از رفتن به كميسيون عمران مجلس انصراف داد. در اين شرايط اعضاي شوراي شهر تهران در دو کمیته شامل کمیته «حقوقی و فنی» و «پیگیری امور رسیدگی  در زمينه حادثه پلاسکو» در حال بررسي همه‌جانبه موضوع هستند تا مقصر اين اتفاق مشخص و ماجرا وارد فاز تازه‌اي شود.

از طرف دیگر شهردار تهران هفته گذشته از مجلس خواسته بود تا درباره حادثه آتش‌سوزي و ريزش پلاسكو در صحن علني مجلس گزارش دهد. بنابراين هيأت‌رئيسه با اين درخواست موافقت كرد. 

قرار بر اين بود كه قالیباف روز يكشنبه براي ارایه گزارش در جلسه روز علني مجلس حاضر شود اما روز شنبه خبر آمد او جلسه را لغو كرده است: «شهردار تهران و وزیر کشور فردا به دلیل حضور در مراسم تشییع آتش‌نشانان در نشست علنی مجلس حضور نمی‌یابند.» اين را بهروز نعمتی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس اعلام كرد.

با وجود اين پيگيري‌ها نشان داد كه هنوز تصميمي براي مراسم گرفته نشده است؛ به ‌طوري كه نه‌تنها اعضاي شورا كه حتي خانواده آتش‌نشانان شهيد هم از اين ماجرا خبر نداشتند. برادر پيمان ميرزاخاني يكي از آتش‌نشان‌هاي شهيد گفت: «قرار بود به ما اطلاع دهند ولي هنوز خبري نيست.» مجتبي عبداللهي، معاون فرهنگي- اجتماعي شهرداري تهران هم در  اين‌باره به قانون توضيح داد: «يكشنبه به‌طور قطع، زمان تشييع نيست. به احتمال زياد تا آخر وقت شنبه پزشكي قانوني نظر نهايي خود را خواهد داد و ما نيز زمان برگزاري مراسم تشييع پيكر شهدا را به اطلاع عموم خواهيم رساند.»

حالا هفت نفر از اعضاي شوراي شهر درباره استعفا يا بركناري شهردار مطرح كرده‌اند و معاون سابق امور شهرداري‌ها و دهياري‌هاي وزارت كشور به «شهروند» مي‌گويد: «جز فاجعه پلاسكو دلايل زيادي براي بركناري و استعفاي محمد باقر قاليباف ۵ ماه مانده به پايان مأموريت خود در شهرداري تهران وجود دارد.»

 علي نوذرپور به وضعيت نابسامان ساخت‌و‌سازهاي خارج از ضوابط، ترافيك تهران، آلودگي هواي تهران و مديريت پسماند اشاره دارد كه شهردار تهران در طول ۲۳‌سال همچنان در حل آن عاجز مانده است و شوراي شهر خيلي زودتر از اينها باید كار را يكسره مي كرد: «با توجه به اتفاقي كه رخ داد، استعفا امري است كه ايشان بايد در دستور كار خود قرار دهد؛ همان‌طور كه در حادثه  تصادف  دو قطار سمنان‌-مشهد و مشهد‌–‌تبريز رئيس راه‌آهن كشور در پاسخ به افكار عمومي استعفا كرد.» البته به اعتقاد اين كارشناس حوزه شهري ابعاد حادثه پلاسكو بسيار فراتر از حادثه قطار بوده است تا جايي كه حتي مقام رهبري، رئيس‌جمهوري، مجلس و كل جامعه به آن واكنش نشان دادند: «جامعه انتظار دارد كه شهردار پاسخ دهد و تجربه كل دنيا و حتي در ايران هم نشان داده است كه بهترين پاسخ براي افكار عمومي عذرخواهي و استعفا است؛ در حالي كه آقاي قاليباف به اندازه كافي در سمت شهردار تهران بوده است و حتي در شوراي بعدي هم نمي‌تواند به‌عنوان شهردار انتخاب شود بنابراين بهتر است در اين ۵ ماه باقيمانده اجازه دهد شخص ديگري به‌عنوان سرپرست از سوي اعضاي شورا انتخاب شود.»

شوراي شهر تهران با مجموع ۲۸ عضو اصولگرا و ۲۴ عضو اصلاح‌طلب و يك عضو مستقل درمجموع اين چهار‌ سال تاكنون نتوانسته است در مواجهه با چالش‌هايي كه در حوزه‌هاي مختلف ازجمله گزارش‌هاي حسابرسي، تغييرات و جا‌به‌جايي پرحاشيه معاون شهردار، ساخت‌و‌سازهاي بدون ضابطه و واگذاري املاك شهرداري وجود داشته است، برخوردي جدي با مديريت شهري داشته باشد و اعضا در اين حوزه‌ها پاي خود را از تذكر فراتر نگذاشته‌اند. علي نوذرپور هم مي‌گويد كه شورا مي‌بايست زودتر در اين حوزه‌ها وارد مي‌شد: «اقدامات شهرداري در حوزه‌هاي مختلف شهرسازي با مشكل مواجه بوده است. ما در جامعه مهندسين شهرساز هم هميشه منتقد اين اقدامات بوده‌ايم. ناديده‌گرفتن ضوابط ساخت‌وساز همچنان هم مغاير با طرح‌های تفصيلي طرح جامع تهران ادامه دارد. شهرداري تسامح مي‌كند، پروانه‌هايي صادر مي‌شود علي‌رغم ظاهر موجه  فراتر از طرح تفصيلي است و تفاهم‌هايي كه در كميسيون ماده ۲۱۱ بين ذينفعان انجام مي‌شود.» طبق قانون بايد تا پايان برنامه پنجم ۸۶‌درصد از سفرهاي درون‌شهري به ۸۶‌درصد مي‌رسيد؛ اما به گفته او سهم حمل‌ونقل عمومي هنوز بيشتر از ۷۶‌درصد نيست: «بنابراين وضعيت در حوزه ترافيك هم روشن است تعداد اتوبوس‌هاي مستهلك زياد است و طبق برنامه مقرر بود كه ظرفيت مترو به ۴۱‌درصد برسد اما حالا بيش از ۲۶‌درصد نيست و به ازاي آن منابع شهرداري براي ساخت پروژه‌هاي بزرگ مقياسي چون صدر، نيايش و تونل توحيد صرف شده است كه مشوق حمل‌ونقل با خودروي شخصي است.» عملكرد شهردار تهران در حوزه آلودگي هوا هم آنگونه كه نوذرپور مي‌گويد اظهر‌من‌الشمس است: «آلودگي هوا هم از ابتداي حضور ايشان در شهرداري تهران وجود داشت و مدام گفته‌اند كه آن را حل مي‌كنند اما هنوز گرفتاري‌هاي زيادي داريم.» مديريت پسماند هم بخش ديگري از مسئوليت‌هاي شهرداري تهران بوده است كه به گفته معاون سابق امور شهرداري‌هاي وزارت كشور هنوز نتوانسته است آن را به خوبي انجام دهد: «تفكيك زباله از مبدأ هنوز حل نشده است؛ در حالي كه برخي شهرداري كرمانشاه، اصفهان و مشهد موفقيت‌هايي در آن به دست آورده‌اند؛ اما در تهران اين زبانه‌ها مخلوط جمع‌آوري و به همان شكل دفن مي‌شود كه انواع مسائل زيست‌محيطي را به همراه دارد.

ضعف مديريت در حوزه منابع  انساني و عزل و نصب معاونان و مديران از موارد ديگري است كه نوذرپور درباره آن توضيح مي‌دهد: «انتخاب در مجموعه مديريت شهري بيش از آنكه بر پايه ضوابط باشد بر پايه روابط است و نيروها با توجه به شايستگي‌ها انتخاب نمي‌شوند.»

او مجموعه اين دلايل را نام مي‌برد كه انتظار مي‌رفت براساس آن شورا خيلي زودتر از اينها شهردار را استيضاح كند: «ايشان  دو دوره منابع شهرداري را براي رياست‌جمهوري استفاده كرده است و الان هم قصد آن را دارد در حالي كه صادقانه می‌توانست كناره‌گيري كند و براي انتخابات از منابع شخصي استفاده كند. حالا هم حتي اگر استعفا نكند، شورا بايد به صورت علني از او پاسخ بخواهد و استيضاح را هم در دستور كار داشته باشد.» در چند روز گذشته نظرات زيادي درباره استعفا، بركناري و درخواست پاسخ از شهردار مطرح شده است؛ برخي هم گفته‌اند كه استعفا يا بركناري پاك‌كردن صورت‌مسأله است كه در اين شرايط فرد ديگر پاسخگوي اتفاقات پيش آمده نيست اما نوذرپور مي‌گويد: «در صورت بركناري هم شهردار مي‌تواند به افكار عمومي پاسخ دهد. حالا هم از طريق رسانه‌هاي زيادي كه دارد، همين كار را مي‌كند. بنابراين شورا بعد از استيضاح و بركناري مي‌تواند يكي از معاونان او را به‌عنوان سرپرست مشخص كند تا تكليف شهرداري بعد از انتخابات روشن شود.»

رئيس كميسيون برنامه و بودجه، عضو كميسيون عمران و حمل و نقل، رئيس كميته عمران، رئيس كميسيون سلامت و محيط‌زيست، عضو كميسيون سلامت و عضو كميسيون اجتماعي و فرهنگي شورا اعضایی هستند كه «شهروند» سوال خود را با آنها در ميان گذاشت. سوال اين بود كه با گذشت بيش از ۲۱ روز از فاجعه پلاسكو، شوراي شهر در برابر افكار عمومي كه خواستار پاسخگويي، استعفا يا بركناري شهردار تهران هستند، چه موضعي دارد؟ البته محمد سالاري، رئيس كميسيون سلامت هم از پيش موضوع خود را در توييتر خود منتشر كرده بود كه در جدول آمده است.

*شهروند