هیچگاه در حوزه انرژی استراتژی روشنی نداشتیم / افزایش تعرفه‌های برق مُسَکِن مقطعی است

تجربه نشان داده دست بردن در قیمت حامل‌های انرژی، نتیجه بلندمدت نخواهد داشت و نتایج آن معمولا به شکل مقطعی است. درباره بنزین هم دیدیم که با افزایش قیمت عملا هیچ اتفاقی در بحث مصرف رخ نداد. بنابراین می‌توان گفت نیازی که بازار برق در بخشهای خانگی و صنعتی دارد، با افزایش قیمت برطرف نشده و پاسخ داده نمی‌شود

• در پی افزایش نگرانی‌ها از بحران مصرف برق، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، اعلام کرده است که از روز شنبه ۲۰ اردیبهشت، ساعات کاری ادارات و سازمان‌های دولتی به‌منظور مدیریت مصرف انرژی، به ۶ صبح تا ۱۳ ظهر تغییر می‌کند و این در حالی‌ست که طبق گزارش‌های رسمی، مصرف برق کشور در هفته دوم اردیبهشت ماه سال جاری، با عبور از ۶۵ هزار مگاوات به مرز هشدار. 
•  وضعیت مصرف برق، تا نیمه اردیبهشت، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷ درصد افزایش ثبت کرده است. اما آیا ایده تغییر ساعت در کنترل میزان مصرف، موثر خواهد بود؟
• 
  با ناترازی مدیریتی رو به رو شده‌ایم
  فرزین سوادکوهی  گفت: «در تمام دولت‌های گذشته هر بار مشکلی در حوزه برق پیش می‌آمد به چنین راهکارهایی رو می‌آورده‌اند که ساعت کاری را تغییر دهند. هم شدت مصرف ما بالا است و هم مسئله‌ای که به عنوان ناترازی انرژی سر زبان‌ها افتاده و من از آن به عنوان «ناتزاری مدیریتی» یاد می‌کنم افزایش یافته و در نتیجه همه دولت‌ها برای برطرف کردن مقطعی مشکلات موجود در حوزه کمبود برق به چنین روشی می‌رسند. دولت‌ها معتقدند با این روش‌ها می‌شود به صرفه جویی و کاهش مصرف دست پیدا کرد. واقعیت این است که راهکارهای اینچنینی چاره کار نیست و ما همچنان با افزایش بی‌محابای مصرف مواجهیم و افزایش جمعیت اتباع نیز، یک مسئله است که هیچگاه در استراتژی‌های وزارت نیرو لحاظ نشده است. اساسا معتقدم ما از ابتدا در حوزه انرژی، استراتژی و نقشه راه مشخصی نداشته‌ایم و همیشه به صورت اضطراری و اورژانسی عمل کرده ایم. »
  وی افزود: «هر گاه در حوزه برق دچار مشکل بوده ایم، بلافاصله به سراغ بخشهایی مثل صنعت رفته‌ایم که با قطع برق آنان بتوانیم برق خانگی را تامین کنیم. چون اگر برق خانگی دچار قطعی شود تبعات اجتماعی هم خواهد داشت و هیچ دولتی دوست ندارد در هنگام مسئولیتش با التهابات اجتماعی مواجه شود. واقعیت امر این است که حتی خود دولت هم می‌داند این نوع راه حل‌ها چاره کار نیست و در دهه‌های گذشته، مدیران تصمیم گیر به این موضوع توجه نکرده‌اند که دائم در حال افزایش مصرف هستیم و حتی به مرحله‌ای رسیده‌ایم که بین ۳۰ تا ۳۵ مگاوات برق، کم داریم. اگر در سالهای گذشته فکر درستی در این زمینه شده و امکان سرمایه‌گذاری به وجود آمده بود، به خصوص اگر بخش خصوصی در حوزه اقتصاد برق، می‌توانست حرکتی سودآور داشته باشد، نیروگاههای تاسیس می‌کردیم و مشکلات امروز را هم نداشتیم. اکنون بخش خصوصی باید این کار را انجام دهد اما با توجه به انحصار شدیدی که در همه دولت‌ها در بخش برق وجود دارد، حوزه تجاری برق جذابیتی برای بخش خصوصی نداشته است.» 
  چاره‌ای به جز جذب سرمایه در حوزه برق نداریم
  این کارشناس حوزه انرژی در ادامه گفت: «به اعتقاد من هیچ راهی وجود ندارد به جز این که فضای امنیت سرمایه‌گذاری را برقرار کنیم درغیر این صورت مدام در یک دایره باطل حرکت خواهیم کرد. در سالهای گذشته به خصوص سندیکاهای بخش خصوصی برق بارها هشدار داده‌اند که در آینده دچار مشکل می‌شویم و اکنون میبینیم که مشکلات، عملا، واضح شده‌اند و بدون تعارف بگویم در سالهای آینده هم تشدید خواهد شد. اخیرا دولت به این صرافت افتاده که در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اقداماتی انجام دهد. اما با توجه به این که دولت نمی‌تواند در این زمینه سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام دهد، بخش خصوصی باید وارد عمل شود و در نتیجه، باز هم مشکلات ادامه خواهد داشت. اگر سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی و بنگاههای تجاری سودی نداشته باشد وارد چرخه سرمایه‌گذاری نمی‌شوند و پروژه‌ها نیز ناتمام می‌مانند.» 
  وی افزود: «افزایش تعرفه‌های برق نیز از جمله راهکارهاییست که دولت تصور کرده می‌تواند از طریق آن، مصرف را کاهش دهد. ممکن است با این روش، مصرف کمتر شود اما برق هم مثل بقیه حامل‌های انرژی است. تجربه نشان داده دست بردن در قیمت حامل‌های انرژی، نتیجه بلندمدت نخواهد داشت و نتایج آن معمولا به شکل مقطعی است. درباره بنزین هم دیدیم که با افزایش قیمت عملا هیچ اتفاقی در بحث مصرف رخ نداد. بنابراین می‌توان گفت نیازی که بازار برق در بخشهای خانگی و صنعتی دارد، با افزایش قیمت برطرف نشده و پاسخ داده نمی‌شود. افزایش قیمت شاید بتواند یک مسکن مقطعی باشد که مشکل را به طور کامل حل نمی‌کند. با این روش شاید بتوان حداکثر هزار تا سه هزار مگاوات را در خوشبینانه‌ترین حالت ذخیره کرد. این مقدار، باز هم چاره کار نیست. خلاء بزرگتری که داریم این است که کشور ما نیاز به سرمایه‌گذاری گسترده دارد اما دسترسی کافی به سرمایه ندارد. در نهایت مشکلات باید ریشه‌ای و از طریق زمینه‌سازی برای ورود بخش خصوصی و توسعه زیرساخت‌های مبتنی بر فناوری حل شود.»